[vc_row][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]
Nadciśnienie tętnicze jest stanem, w którym ciśnienie krwi płynącej w tętnicach jest większe od przyjętej normy.
Obowiązująca obecnie definicja, przyjęta w 2003 roku przez European Society of Hypertension oraz European Society of Cardiology, a także Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego uznaje za nadciśnienie przekroczenie wartości 140 dla ciśnienia skurczowego i/lub 90 dla ciśnienia rozkurczowego. Stopniowo wprowadza się nadciśnieniowe nazewnictwo również dla niższych, do tej pory uznawanych za prawidłowe wartości ciśnienia, definiując na przykład skurczowe ciśnienie w przedziale 121-130 jako stan przednadciśnieniowy.
Warto podkreślić, że ciśnienie tętnicze krwi jest parametrem podlegającym w ludzkim organizmie regulacji. W stanie zdrowia organizm jest w stanie rozszerzać, lub kurczyć łożysko naczyniowe w zależności od potrzeb, dlatego ciśnienie tętnicze podniesione w danym momencie nie musi być patologią, dopiero zaburzenia jego regulacji skutkujące przewlekłym jego podniesieniem są stanem niebezpiecznym, szczególnie ze względu na swoje odległe skutki, obejmujące możliwość dysfunkcji właściwie każdego narządu, często nerek, serca, mózgu, czy oka. To właśnie korelacja ciśnienia tętniczego z poważnymi chorobami tych narządów spowodowała tak wielkie zainteresowanie tym parametrem współczesnej medycyny.
Wobec powyższych informacji wydaje się oczywiste, że nadciśnienie tętnicze jako jednostka chorobowa nie było w ogóle rozpoznawane w starożytnych Chinach. Tamtejsi lekarze nie dysponowali odpowiednimi do tego urządzeniami, które zostały opracowane dopiero […] i udoskonalone w drugiej połowie XX w. Równie jasne wydaje się, że uważne badanie pulsu, które w medycynie chińskiej było rozwijane właściwie od jej początków, pozwala na ocenę parametrów pulsu zmieniających się pod wpływem zwiększonego ciśnienia krążącej krwi, co więcej, w przeciwieństwie do maszynowego pomiaru, pozwala na wnioskowanie o przyczynach tego stanu.
Pomimo tego, wobec bezradności farmakoterapii w skutecznym leczeniu epidemii nadciśnienia tętniczego, badacze podejmują próby opisu skuteczności i mechanizmów działania akupunktury w leczeniu tego groźnego zjawiska. Do zbadania tego aspektu działania akupunktury zachęca dodatkowo fakt, że jest ona metodą sprawdzającą się dotychczas w leczeniu chorób o kompleksowej etiologii, takich jak zaburzenia neurologiczne, czy endokrynne.
Przeprowadzone dotychczas badania zdecydowanie wskazują, że akupunktura dołączona do leczenia farmakologicznego skutkuje znamiennym obniżeniem zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego ciśnienia tętniczego.
Takie wnioski płyną z opublikowanej w 2009 roku meta-analizy przeprowadzonych do tamtej pory kontrolowanych badań klinicznych(źródło)1 Ten sam efekt osiągnięto w prostym badaniu klinicznym(źródło)2, w którym u pacjentów leczonych farmakologicznie z powodu nadciśnienia tętniczego przeprowadzano serię zabiegów akupunktury obserwując zmiany ciśnienia tętniczego.
Okazało się, że akupunktura jako dodatkowa metoda leczenia skutkowała znamiennym obniżeniem ciśnienia tętniczego (skurczowego z 163.14 +/- 19.33 do 129.49 +/- 18.52, rozkurczowego z 94.37 +/- 19.70 do 79.31 +/- 7.87) Autorzy zdecydowanie wnioskują, że akupunktura jako leczenie dodatkowe powinna znaleźć się w wytycznych leczenia nadciśnienia tętniczego i być szeroko stosowaną metodą, poprawiającą skuteczność farmakoterapii.
[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][dt_fancy_title title=”POZIOM DOWODÓW” title_align=”left” title_size=”normal” title_color=”accent” el_width=”100″ title_bg=”disabled” separator_color=”default”][dt_gap height=”30″][dt_fancy_image type=”image” image=”https://www.evidencebasedacupuncture.org/wp-content/uploads/2014/06/pl11111.png” image_alt=”Poziom dowodów” style=”1″ width=”412″ padding=”5″ margin_top=”0″ margin_bottom=”0″ margin_left=”0″ margin_right=”0″ align=”center” animation=”right”][dt_gap height=”30″][dt_quote type=”blockquote” font_size=”normal” background=”fancy” animation=”right”]
„Akupunktura dodana do farmakoterapii skutkuje znamiennym obniżeniem ciśnienia tętniczego”
[/dt_quote][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/3″][dt_gap height=”30″][dt_fancy_title title=”Ciśnienie skurczowe” title_align=”left” title_size=”normal” title_color=”accent” separator_style=”dashed” el_width=”100″ title_bg=”disabled” separator_color=”default”][dt_gap height=”10″][vc_progress_bar values=”163.1|farmakoterapia,129.5|farmakoterapia + akupunktura” bgcolor=”custom” custombgcolor=”#438dc7″ units=”mm Hg”][dt_gap height=”30″][/vc_column][vc_column width=”1/3″][dt_gap height=”30″][dt_fancy_title title=”Ciśnienie rozkurczowe” title_align=”left” title_size=”normal” title_color=”accent” separator_style=”dashed” el_width=”100″ title_bg=”disabled” separator_color=”default”][dt_gap height=”10″][vc_progress_bar values=”94.4|farmakoterapia,79.3|farmakoterapia + akupunktura” bgcolor=”custom” custombgcolor=”#438dc7″ units=”mm Hg”][dt_gap height=”30″][/vc_column][vc_column width=”1/3″][dt_quote type=”blockquote” font_size=”normal” background=”fancy” animation=”right”]
„Akupunktura stosowana samodzielnie skutkuje zmniejszeniem ciśnienia tętniczego”
– dane z pojedynczych badań
[/dt_quote][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]
Badania skuteczności akupunktury w leczeniu nadciśnienia napotykają wiele problemów metodologicznych [patrz – dyskusja o metodologii], pogłębionych dodatkowo wspomnianym na początku faktem, że nadciśnienie tętnicze jest parametrem nie występującym w tradycyjnej medycynie chińskiej.
Naukowcy zajmujący się badaniem wpływu akupunktury na ciśnienie tętnicze publikują dane jednoznacznie wskazujące na jej zdolność obniżania ciśnienia tętniczego podniesionego u zdrowych osób przez wysiłek fizyczny(źródło)3, jak również u osób chorujących na łagodne do średniego nadciśnienie tętnicze(źródło)4. Podobne wyniki uzyskują niezależnie również inne zespoły badaczy: w Izraelu(źródło)5, czy Turcji(źródło)6.
Ciekawy eksperyment został przeprowadzony w Niemczech. 80 pacjentów chorujących na nadciśnienie podzielono na dwie grupy, z których jedna otrzymywała lek obniżający ciśnienie (walsartan, 80 mg raz dziennie), u drugiej zaś stosowano codziennie zabiegi akupunktury(źródło)7. Akupunktura spowodowała znamiennie większą redukcję ciśnienia tętniczego niż farmakoterapia. Niestety artykuł został opublikowany jedynie w chińskim czasopiśmie i w języku chińskim.
Pomimo zachęcających wniosków przedstawionych powyżej badań, projektowanie randomizowanych badań klinicznych napotyka spore problemy metodologiczne, co skutkuje rozbieżnymi wynikami. W ostatnim czasie opublikowano dwie meta-analizy wyników uzyskanych w trakcie badań klinicznych.
W 2009 roku American Journal of Hypertension zamieścił metaanalizę, do której włączono 11 kontrolowanych badań klinicznych(źródło)8. Ze względu na ich dużą heterogeniczność, autorzy nie byli w stanie wypowiedzieć się jednoznacznie co do roli akupunktury w obniżaniu ciśnienia tętniczego. Tym niemniej, o czym już wspomniano, ich praca dowodzi, że akupunktura jest skuteczną metodą wspomagającą farmakoterapię. Co więcej, okazało się, że chińskie badania w których stosowano farmakoterapię w grupach kontrolnych nie znajdują znamiennych różnic w skuteczności akupunktury i leczenia chemicznego, z czego można wysnuć wniosek, że akupunktura jest równie skuteczna jak farmakoterapia. Autorzy omawianej metaanalizy pisząc o tych wynikach wspominają, że ze względu na jakość analizowanych badań należy ten wniosek traktować ostrożnie.
W 2013 roku, w International Journal of Cardiology ukazała się kolejna metaanaliza(źródło)9. Tym razem autorzy przeanalizowali 35 randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych obejmujących w sumie 2539 pacjentów. Podobnie jak poprzednicy, zwrócili uwagę, że akupunktura dodana do farmakoterapii poprawia jej skuteczność. Nie zdecydowali się również wypowiadać co do skuteczności samej akupunktury ze względu na heterogeniczność przeprowadzanych kontrolowanych badań klinicznych w zakresie grup kontrolnych, ilości i rodzaju wykorzystywanych punktów, ilości zabiegów, długości trwania terapii i obserwacji po badaniu.
Dodatkowo, w 2011 opublikowano metaanalizę wyników badań skuteczności specyficznego rodzaju akupunktury – akupunktury skalpu(źródło)10 w leczeniu ostrego krwotoku mózgowego wywołanego nadciśnieniem. Do metaanalizy włączono 7 badań obejmujących 230 pacjentów. Autorzy konkludują, że akupunktura znamiennie poprawia wyniki pacjentów w skalach deficytów neurologicznych.
Wydaje się, że wobec pojawienia się w naukowej prasie metaanaliz danych z wielu badań, nie jest celowa dyskusja nad konkretnymi badaniami. Można jednak zapoznać się z różnymi sposobami projektowania badań klinicznych, żeby wyciągać z nich wnioski na przyszłość.
[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][dt_quote type=”blockquote” font_size=”normal” background=”fancy” animation=”right”]
„Akupunktura skalpu zmniejsza deficyty neurologiczne u pacjentów z ostrym krwotokiem mózgowym wywołanym nadciśnieniem”
[/dt_quote][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”2/3″][dt_gap height=”30″][dt_fancy_title title=”Nadciśnienie tętnicze – mechanizmy” title_align=”left” title_size=”normal” title_color=”accent” el_width=”100″ title_bg=”disabled” separator_color=”default”][dt_gap height=”30″][vc_column_text]
O ile randomizowane, kontrolowane badania kliniczne, ze względu na niedoskonałości ich projektowania dają w przypadku akupunktury rozbieżne efekty, a tyle wiedza o mechanizmach hipotensyjnego działania tej metody, oparta o eksperymenty z dziedzin podstawowych, rozwija się prężnie odkrywając coraz to nowe molekularne szlaki wyjaśniające skuteczność akupunktury.
Szczególne zasługi w badaniu tych mechanizmów ma prof. John C. Longhurst przeprowadzający swoje eksperymenty we współpracy z różnymi zespołami. W ciągu ostatnich kilkunastu lat precyzyjnie opisał on neuroendokrynne mechanizmy wpływu akupunktury na obniżanie ciśnienia tętniczego(źródło)11.
Stymulacja punktów akupunkturowych powoduje aktywację neuronów w jądrze łukowatym podwzgórza. Neurony te, za pośrednictwem receptorów opioidowych, a także presynaptycznego receptora endokanabinoidowego CB1 zmniejszają wydzielanie GABA w brzuszno-bocznej istocie szarej okołowodociągowej (vlPAG) w śródmózgowiu(źródło)12. Skutkuje to odblokowaniem i zwiększeniem aktywności neuronów hamujących aktywność sercowo naczyniowych współczulnych neuronów w strefie presyjnej rdzenia przedłużonego (rVLM), co z kolei daje trwały, u ludzi utrzymujący się 4 tygodnie po zakończeniu terapii, efekt hipotensyjny(źródło)13. Dodatkowo udowodniono istnienie wzajemnych, bezpośrednich połączeń glutaminergicznych między jądrem łukowatym a strefą presyjną rdzenia przedłużonego (rVLM)(źródło)14
Niezależnie od opisanego powyżej mechanizmu neuro-endokrynnego, akupunktura wpływa na ciśnienie tętnicze poprzez regulację osi renina-angiotensyna-aldosteron. Udowodniono, że zabiegi elektroakupunktury zmniejszają stężenie reniny w osoczu(źródło)15, a także stężenie aldosteronu i aktywność angiotensyny II(źródło)16
Ważnym czynnikiem wpływającym na mięśniówkę naczyń, a co za tym idzie na ciśnienie krążącej krwi jest tlenek azotu (NO). W warunkach fizjologii rozkurcz naczyń powoduje tlenek azotu pochodzący z endotelialnej syntazy tlenku azotu (eNOS) a nie z neuronalnej frakcji (nNOS). W miarę rozwoju nadciśnienia tętniczego zmniejsza się ilość tlenku azotu w naczyniach, a także frakcji eNOS. Tymczasem frakcja nNOS jest nienaturalnie podwyższona. Akupunktura zwiększa ilość NO i endotelialnej syntazy NO i obniża wtórnie podwyższone poziomy nNOS(źródło)17.
Dodatkowo opisano obniżenie poziomów noradrenaliny, serotoniny i endorfiny w osoczu pod wpływem akupunktury.
[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”2/3″][dt_gap height=”30″][dt_fancy_title title=”BIBLIOGRAFIA” title_align=”left” title_size=”normal” title_color=”accent” el_width=”100″ title_bg=”disabled” separator_color=”default”][dt_gap height=”30″][dt_quote type=”blockquote” font_size=”small” background=”fancy” animation=”bottom”]1 Lee H, „Acupuncture for Lowering Blood Pressure: Systematic Review and Meta-analysis” American Journal of Hypertension, January 2009, vol 22 nr 1 str. 122-128
2 Cevik C et al. „The effect of acupuncture on high blood pressure of patients using antihypertensive drugs” Acupunct Electrother Res. 2013;38(1-2):1-15.
3 Li P, Ayannusi O, Reed C, Longhurst JC. „Inhibitory effect of electroacupuncture (EA) on the pressor response induced by exercise stress”. Clin. Auton. Res. 2004; 14:182–188.
4 Li P, Longhurst JC. „Long-lasting inhibitory effect of EA on blood pressure in patients with mild to moderate hypertension”. Soc. Neurosci. 2007; 35
5 Nirit Weil, Michael Friger, Yan Press, Dror Tal, Tammy Soffer and Roni Peleg, The Effect of Acupuncture on Blood Pressure in Hypertensive Patients Treated in a Complementary Medicine Clinic, Integrative Medicine Insights 2007: 2 1–5
6 Severkan C et al. „The effects of acupuncture on the levels of blood pressure and nitric oxide in hypertensive patients” Acupunct Electrother Res. 2012;37(4):263-75.
7 Chen NY, et al [„Observation on therapeutic effect of acupuncture in the treatment of German hypertension patients”] Zhen Ci Yan Jiu. 2010 Dec;35(6):462-6 – artykuł w języku chińskim
8 Lee H, „Acupuncture for Lowering Blood Pressure: Systematic Review and Meta-analysis” American Journal of Hypertension, January 2009, vol 22 nr 1 str. 122-128
9 Wang J, Xiong X, Liu W. „Acupuncture for essential hypertension” Int J Cardiol. 2013 Nov 20;169(5):317-26
10 Zheng GQ, Zhao ZM, Wang Y, Gu Y, Li Y, Chen XM, Fu SP, Shen J. „Meta-analysis of scalp acupuncture for acute hypertensive intracerebral hemorrhage”. Journal of Alternative and Complementary Medicine 2011; 17(4): 293-299
11 John Longhurst, Peng Li „Neural mechanism of electroacupuncture’s hypotensive effects” Auton Neurosci. 2010 October 28; 157(1-2): 24–30.
12 Fu L, Longhurst JC. „Electroacupuncture modulates vlPAG release of GABA through presynaptic cannabinoid CB1 receptor”. J. Appl. Physiol. 2009; 106:1800–1809.
13 Li P, Longhurst JC. „Long-lasting inhibitory effect of EA on blood pressure in patients with mild to moderate hypertension”. Soc. Neurosci. 2007; 35
14 Li P, Tjen-A-Looi SC, Guo Z, Longhurst JC. „Reciprocal neuronal projections between arcuate and ventrolateral periaqueductal gray participate in long-lasting EA inhibition of reflex blood pressure elevation”. FASEB J. 2008; 22
15 Y. J. Chiu, A. Chi, and I. A. Reid, „Cardiovascular and endocrine effects of acupuncture in hypertensive patients,” Clinical and Experimental Hypertension, vol. 19, no. 7, pp. 1047–1063, 1997.
16 Zhou W, Longhurst JC. „Neuroendocrine mechanisms of acupuncture in the treatment of hypertension”. Evid Based Complement Alternat Med. 2012;2012:878673.
17 Hye Suk Hwang et al. „Electroacupuncture Delays Hypertension Development through Enhancing NO/NOS Activity in Spontaneously Hypertensive Rats” Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine Volume 2011, Article ID 130529,[/dt_quote][/vc_column][vc_column width=”1/3″][dt_gap height=”30″][dt_fancy_title title=”O AUTORZE” title_align=”left” title_size=”normal” title_color=”accent” el_width=”100″ title_bg=”disabled” separator_color=”default”][dt_gap height=”30″][vc_widget_sidebar show_bg=”true” sidebar_id=”sidebar_3″ el_class=”o_autorze”][/vc_column][/vc_row]