[vc_row][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]
Nieżyt nosa, popularnie nazywany katarem, to zespół objawów związanych ze stanem zapalnym błony śluzowej nosa, czasem też zatok przynosowych. Objawy te obejmują kichanie, czasem kaszel, odczucie drapania w nosie i gardle, wyciek płynnej wydzieliny z nosa, poczucie zatkania przewodów nosowych, czasem ból głowy, pieczenie spojówek, podwyższenie temperatury ciała. Katar może mieć podłoże alergiczne, lub inne, na przykład wirusowe. Szacuje się, że katar alergiczny dotyczy ok. 18 % populacji w wieku 15-34 lata i 10% osób w przedziale wiekowym 35-54 lata. Leki chemiczne zwykle stosowane w leczeniu kataru mają głównie działanie objawowe i nie pozbawione są działań ubocznych, wielu pacjentów zwraca się więc w stronę metod leczenia innych ni z proponowane przez medycynę głównego nurtu.
Ponieważ akupunktura jest szeroko używana w leczeniu chorób alergicznych, w tym astmy oskrzelowej czy alergicznego nieżytu nosa, stosunkowo wcześnie zaczęto badać jej skuteczność w leczeniu tej ostatniej dolegliwości. Przeglądy tych badań do 2004 roku nie dawały jeszcze jasnej odpowiedzi na temat skuteczności akupunktury(źródło)1. W miarę rozwoju badań nad akupunkturą przybywało dowodów na jej skuteczność. Opublikowana w 2009 roku analiza chińskich badaczy obejmowała już 1076 pacjentów(źródło)2. We wnioskach Autorzy stwierdzają, że akupunktura i moksowanie są skutecznymi i bezpiecznymi metodami leczenia kataru i mogą być lepsze niż rutynowo stosowane leki.
Wyniki badań prowadzonych współcześnie, już po wydaniu omówionych powyżej przeglądów wskazują na skuteczność akupunktury. W 2012 roku, w prestiżowym „Allergy” ukazał się artykuł podsumowujący wieloośrodkowe, randomizowane badanie kliniczne prowadzone w Korei i Chinach, w którym wzięło udział 238 pacjentów(źródło)3. Akupunktura zmniejszyła objawy kataru siennego mierzone skalą TNSS (Total Nasal Symptom Score) znamiennie lepiej niż tzw fałszywa akupunktura. W przypadku objawów nie związanych z nosem, mierzonych skalą TNNSS (Total Non Nasal Symptoms Score), zarówno akupunktura, jak i tzw fałszywa akupunktura skutkowały znamienną ich redukcją w porównaniu do grupy chorych u których nie stosowano akupunktury. Badanie to po raz kolejny dowiodło, że akupunktura jest bezpieczną i skuteczną terapią. Kolejne badanie zostało przeprowadzone przez zespół Brinkhausa i objęło aż 5237 chorych(źródło)4. Udowodniono w nim, że akupunktura jako dodatek do rutynowego leczenia przynosi pacjentom korzyści znamienne zarówno statystycznie, jak i klinicznie. Wyniki najnowszego eksperymentu tego zespołu zostały opublikowane w 2013 roku w „Annals of Internal Medicine”(źródło)5. W badaniu zaangażowano 46 wyspecjalizowanych lekarzy z 38 ośrodków i zrekrutowano 422 pacjentów. Akupunktura przyniosła pacjentom statystycznie znamienną poprawę mierzoną skalą RQLQ (Rhinitis Quality of Life Questionnaire)
Równolegle do badań klinicznych dowodzących skuteczności akupunktury w leczeniu kataru siennego odważni naukowcy starają się wyjaśniać mechanizmy działania tej niezwykłej metody. W 2008 roku opublikowano pionierską pracę dotyczącą wpływu akupunktury na ekspresję konkretnych genów u osób chorych na katar alergiczny(źródło)6. Efekt terapeutyczny mierzono za pomocą skali RQLQ (Rhinitis Quality of Life Questionnaire), ale dodatkowo przeprowadzono analizę ekspresji genów metodą mikromacierzy cDNA. Akupunktura okazała się skuteczna w redukowaniu objawów. Efekt ten został potwierdzony przez znamienne zmniejszenie ekspresji genów dla receptora alfa Interleukiny-1 (IL1R1), co wpływa na równowagę między prozapalnymi a przeciwzapalnymi cytokinami pochodzącymi z komórek T-helper 1 i T-helper-2.
Ten sam zespół potwierdził opisane powyżej zmiany w kolejnym eksperymencie(źródło)7, tym razem badając różnice pomiędzy skutecznością akupunktury i ekspresją genów w zależności od początkowego poziomu IgE. Ponieważ zarówno skuteczność, jak i zmiany ekspresji genów kodujących substancje pro- i przeciwzapalne różni się pomiędzy grupami zależnie od ich początkowej charakterystyki, Autorzy we wnioskach zachęcają do personifikacji diagnozy i leczenia.
W 2013 opublikowano niezwykle interesującą pracę w przystępny sposób podsumowującą molekularne mechanizmy powstawania stanów zapalnych w obrębie nosa i wpływ akupunktury na różne etapy tego procesu(źródło)8. Autorzy, opierając się na piśmiennictwie obejmującym niemal sto naukowych artykułów, proponują spójny opis działania akupunktury w katarze alergicznym.
Z badań na modelach zwierzęcych wiadomo, że akupunktura wywiera wpływ na działanie hormonalnej osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, zwiększając wydzielanie ACTH i kortykosterydów, co prowadzić może do zmniejszenia obrzęku błony śluzowej nosa w przebiegu kataru.
Akupunktura wpływa na wydzielanie przez neurony układu współczulnego noradrenaliny, która łącząc się z receptorami β-2 na powierzchni leukocytów wpływa na ich migrację prowadząc również tą drogą do zmniejszenia obrzęku.
Kolejna ścieżka wpływu akupunktury na reakcję alergiczną, to działanie przeciwhistaminowe, uzyskiwane prawdopodobnie przez zmniejszenie sygnałowania przez receptor TRPV1 co prowadzi do udowodnionej w badaniach redukcji świądu.
Jak opisano powyżej, akupunktura wywiera także istotny wpływ na obniżenie poziomów cytokin prozapalnych, jak i zwiększenie cytokin przeciwzapalnych, wpływając na równowagę TH1/TH2
Udowodniony w licznych badaniach wpływ akupunktury na wydzielanie endogennych opioidów, szczególnie enkefalin związany jest z hamowaniem wydzielania substancji P z obwodowych zakończeń nerwowych. Co więcej, receptory opioidowe zidentyfikowano na wielu komórkach układu odpornościowego, aczkolwiek ich rola w przeciwzapalnym działaniu akupunktury wymaga dalszych badań.
Akupunktura, znamiennie lepiej niż leki redukuje wydzielanie Wazoaktywnego Peptydu Jelitowego (VIP) i podobnie jak leki wpływa na zmniejszenie wydzielania Substancji P, co również tłumaczy, przynajmniej w części jej przeciwzapalne działanie powodując hamowanie degranulacji mastocytów, przeciwdziałając nadmiernemu rozszerzeniu naczyń i wynaczynieniu się osocza.
Dodatkowo akupunktura hamuje sygnałowanie z wykorzystaniem receptora TRPV1, w nieznanym obecnie mechanizmie. Receptor ten pełni ważną rolę, szczególnie we wczesnej odpowiedzi alergicznej, będąc odpowiedzialnym za swędzenie nosa i kichanie, a także produkcję CGRP i Substancji P.
Omówione powyżej działania po raz kolejny dowodzą, że akupunktura wywiera określone efekty terapeutyczne na drodze kompleksowych oddziaływań obejmujących naraz różne mechanizmy molekularne, no różnych etapach danego procesu.
Podobnie jak było w przypadku przeciwzapalnego działania akupunktury w leczeniu astmy oskrzelowej i POChP, również w katarze alergicznym pozytywne wyniki kliniczne znajdują swoje potwierdzenie i wytłumaczenie w badaniach na modelach zwierzęcych. Koreańscy naukowcy są Autorami artykułu wydrukowanego w 2012 roku w „Otolaryngology – Head and Neck surgery”(źródło)9. W zaprojektowanym i przeprowadzonym przez nich eksperymencie akupunktura skutkowała znamiennym zmniejszeniem reakcji alergicznej w nosie dzięki obniżeniu ekspresji substancji P, STAT6, NF-κB oraz iNOS.
Dodatkowo, z niemieckich badań ACUSAR, wynika, że akupunktura jest metodą skuteczną w poprawie jakości życia pacjentów cierpiących z powodu kataru alergicznego(źródło)10 Autorzy konkludują, że ocena zasadności ekonomicznej musi być dostosowana do aktualnego stanu systemu opieki zdrowotnej i w czasach jego kryzysu akupunktura może nie być ekonomicznie uzasadniona.
Akupresura jest pochodną akupunktury i polega na uciskaniu odpowiednich punktów. W 2010 roku opublikowano przegląd badań nad skutecznością akupresury ucha w łagodzeniu objawów kataru siennego(źródło)11. Co prawda Autorzy podkreślają niską jakość cytowanych badań, tym niemniej podają, że biorąc pod uwagę krótkotrwałe efekty akupresura ucha okazała się skuteczniejsza niż stosowanie ziół i podobnie skuteczna jak akupunktura korporalna, czy leki antyhistaminowe. Co więcej, była skuteczniejsza od tych ostatnich jeśli chodzi o efekt długoterminowy.
[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][dt_fancy_title title=”POZIOM DOWODÓW” title_align=”left” title_size=”normal” title_color=”accent” el_width=”100″ title_bg=”disabled” separator_color=”default”][dt_gap height=”30″][dt_fancy_image type=”image” image=”https://www.evidencebasedacupuncture.org/wp-content/uploads/2014/06/pl11111.png” image_alt=”Poziom dowodów” style=”1″ width=”412″ padding=”5″ margin_top=”0″ margin_bottom=”0″ margin_left=”0″ margin_right=”0″ align=”center” animation=”right”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”2/3″][dt_gap height=”60″][dt_fancy_title title=”BIBLIOGRAFIA” title_align=”left” title_size=”h3″ title_color=”accent” separator_style=”double” title_bg=”disabled” separator_color=”default”][dt_gap height=”30″][dt_quote type=”blockquote” font_size=”small” background=”fancy” animation=”bottom”]1 Passalacqua G, Bousquet PJ, Carlsen KH, Kemp J, Lockey RF, Niggemann B, Pawankar R, Price D, Bousquet J. “ARIA update: I–Systematic review of complementary and alternative medicine for rhinitis and asthma.” J Allergy Clin Immunol. 2006 May;117(5):1054-62.
2 Xiao L, Li B, Du YH, Xiong J, Gao X “Systematic evaluation of the randomized controlled trials about acupuncture and moxibustion treatment of allergic rhinitis”. Zhongguo Zhen Jiu. 2009 Jun;29(6):512-6. – artykuł w języku chińskim
3 Choi S-M, Park J-E, Li S-S, Jung H, Zi M, Kim T-H, Jung S, Kim A, Shin M, Sul J-U, Hong Z, Jiping Z, Lee S, Liyun H, Kang K, Baoyan L. “A multicenter, randomized, controlled trial testing the effects of acupuncture on allergic rhinitis.” Allergy 2013; 68: 365–374.
4 B. Brinkhaus, C. M. Witt, S. Jena, B. Liecker, K. Wegscheider, and S.N.Willich, “Acupuncture in patients with allergic rhinitis: a pragmatic randomized trial,” Annals of Allergy, Asthma and Immunology, vol. 101, no. 5, pp. 535–543, 2008.
5 Brinkhaus B, Ortiz M, Witt CM, Roll S, Linde K, Pfab F, Niggemann B, Hummelsberger J, Treszl A, Ring J, Zuberbier T, Wegscheider K, Willich SN. “Acupuncture in patients with seasonal allergic rhinitis: a randomized trial.” Ann Intern Med. 2013 Feb 19;158(4):225-34.
6 Shiue HS, Lee YS, Tsai CN, Hsueh YM, Sheu JR, Chang HH “DNA microarray analysis of the effect on inflammation in patients treated with acupuncture for allergic rhinitis.” J Altern Complement Med. 2008 Jul;14(6):689-98.
7 Shiue HS, Lee YS, Tsai CN, Hsueh YM, Sheu JR, Chang HH. “Gene expression profile of patients with phadiatop-positive and -negative allergic rhinitis treated with acupuncture” J Altern Complement Med. 2010 Jan;16(1):59-68
8 John L. McDonald, Allan W. Cripps, Peter K. Smith, Caroline A. Smith, Charlie C. Xue, and Brenda Golianu, “The Anti-Inflammatory Effects of Acupuncture and Their Relevance to Allergic Rhinitis: A Narrative Review and Proposed Model,” Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, vol. 2013, Article ID 591796, 12 pages, 2013. doi:10.1155/2013/591796
9 Jung D, Lee S, Hong S. “Effects of acupuncture and moxibustion in a mouse model of allergic rhinitis.” Otolaryngol Head Neck Surg. 2012 Jan;146(1):19-25
10 Reinhold T, Roll S, Willich SN, Ortiz M, Witt CM, Brinkhaus B. “Cost-effectiveness for acupuncture in seasonal allergic rhinitis: economic results of the ACUSAR trial.” Ann Allergy Asthma Immunol. 2013 Jul;111(1):56-63
11 Zhang CS, Yang AW, Zhang AL, Fu WB, Thien FU, Lewith G, Xue CC. “Ear-acupressure for allergic rhinitis: a systematic review” Clin Otolaryngol. 2010 Feb;35(1):6-12[/dt_quote][/vc_column][vc_column width=”1/3″][dt_gap height=”60″][dt_fancy_title title=”O AUTORZE” title_align=”left” title_size=”h3″ title_color=”accent” separator_style=”double” title_bg=”disabled” separator_color=”default”][dt_gap height=”30″][vc_widget_sidebar show_bg=”true” sidebar_id=”sidebar_3″ el_class=”o_autorze”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/1″][/vc_column][/vc_row]